Doğum, doğada akla gelebilecek her türlü canlıda var olan ve yaşamın temel kaynaklarından birini oluşturan bir olaydır. Kelime anlamı olarak ele alındığında, canlı-cansız tüm doğa unsurlarında doğum denen bir olay mevcuttur. Evrende her zaman yeni bir gezegen, yeni bir yıldız, yeni bir canlı meydana gelir, yani doğar. Bu süreç sonrasında büyüme, gelişme ve sonunda ise doğanın bir başka değişmez kuralı olan ölüm gelir. Yani, doğum olayı sadece yeni bir canlı meydana getirmek şeklinde algılanmamalıdır. Evrende akla gelebilecek her köşede, her olayda daima var olan bir temel yasadır. En bilinen yönüyle biyolojinin inceleme alanına girdiği gibi; felsefe, fizik, kimya gibi çeşitli bilim dallarında da var olan bir olgudur. Bu yazıda, biyolojik anlamıyla doğumdan, yani yeni bir canlı dünyaya getirmekten bahsedeceğiz.

Biyolojik anlamıyla doğum; eşeyli ya da eşeysiz üreme çeşitleri dahil olmak üzere, bu üreme yollarından biri aracılığıyla aynı cinsten yeni bir canlının dünyaya gelmesidir. Doğada doğum inanılmaz çeşitlilikte gerçekleşebilir. Örneğin, mantarlar spor denen kesecikler sayesinde doğarlar. Bakterilerin doğumu ise 20 dakikada bir gerçekleşen bir tek hücre bölünmesinden ibarettir. Omurgalılar ve memeliler gibi gelişmiş canlılarda ise doğum olayı daha da özelleşmiş ve daha karmaşık yapılar yardımıyla gerçekleşmektedir. Farklı yollarla gerçekleşen tüm bu doğumlar; dünya üzerindeki yaşamın devamlılığını ve genler aracılığıyla nesilden nesle aktarılmasını sağlar. Bir bakıma doğum, canlılığın devamı için kazanılan üreme içgüdüsünün bir getirisidir.

Diğer ilkel canlılarda var olan bölünme, tozlaşma, spor gibi basit doğum yöntemlerinin aksine, memelilerde doğum çok daha uzun süreli ve karmaşıktır. Bu noktada, bahsedilen diğer doğumlar literatürde üreme olarak geçer. Ancak sonuçta yeni bir canlı dünyaya geldiği için bir çeşit doğum olarak ele alınabilirler. Memeli canlılarda doğum; anne rahminde oluşan ilk zigotun, canlının türüne göre farklı sürelerde anne karnında gelişmesi ve sonrasında doğumla birlikte yavrunun dünyaya gelmesi şeklinde gerçekleşir. Bu süreçte dişi, uzun süre hamile kaldığı ve çeşitli günlük hareketlerini kısıtlı yapacak kadar güçsüz düştüğü için korunmaya muhtaçtır. Bu görevi de erkek canlı üstlenir. Yani, bir bakıma memelilerdeki bu doğum olayı, anne ve babanın birlikte yaşadığı ve yavruyu birlikte yetiştirdiği hayat tarzının ilk örnekleridir.

Bütün memeli doğumları ele alındığında, tabi ki insan doğumundan birçok farkları vardır. Hatta bu farklar arada epey uçurum oluşturacak niteliktedir. Öncelikle, memeli hayvanlarda meydana gelen doğum olayının tek amacı, ortak genleri genç nesle aktarmak ve yaşamın devamlılığını sağlamaktır. Yani, insanlarda yerleşmiş olan doğum sonrası hedefler ve idealler diğer memeli canlılarda yoktur. Ayrıca, vahşi doğada seçilim, medeni insanlar arasındakinden çok daha acımasız işlemektedir. Yani, bugünkü tıbbi yöntemlerin de katkısıyla insanlarda sağlıklı doğum oranı büyük oranda artmışken, memeli canlılarda doğum hala doğal şartlara ve biraz da şansa bağlıdır.

Bebeğin anne karnında gelişimi ve bu süreç içerisinde olanlar diğer bazı memeli canlılarla benzerlik gösterse de insan doğumu bambaşka bir olaydır. Biyolojik açıdan bakıldığında, kadın rahmindeki yumurta hücresinin, erkekten gelen sperm hücresi ile döllenmesiyle doğum öncesi süreç başlar. Zigot adı verilen bu hücre, birçok özelleşmiş süreçten geçerek bebeğin organlarının oluşumunu ve 9 ay boyunca adeta bir tasarım planı gibi sağlıklı bir şekilde gelişimini sürdürür. Bu süreç içerisinde anne, kendisi haricinde de bir canlı beslediği için normal halinden daha bitkin ve yardıma muhtaçtır. Kadınlarda hamilelik sürecinde gerçekleşen birçok hormonal değişikliğin kökeninde de bu vardır.

Bebek anne karnında gelişimini sürdürürken yalancı doğum kasılmaları denen olaylar da meydana gelir. Bunlar, tıpkı doğum sancısını andıran fakat anlık olan ağrılardır. Bu yalancı doğum sancılarının yaşanması, bir bakıma her şeyin yolunda olduğuna ve bebeğin gelişimini sürdürdüğüne işarettir.

Tüm bu evreler geçildikten sonra bebek gelişimini tamamlar. Bu durumda anne vücudu da bebeği dışarıdan çıkarma ihtiyacı duyar. Doğum denilen olay da bu şekilde başlamış olur. Doğum başlangıcında, gerçek doğum sancıları meydana gelir. Bunlar yalancı doğum sancılarının aksine, tam olarak doğumun işareti olan ve 1-2 dakika kadar sürebilen sancılardır. Bu doğum sancılarının sebebi de rahimde meydana gelen kasılmalardır. Rahim kasları dışarı doğru kasılarak bebeğin doğum kanalından dışarı çıkmasını ve dünyaya gelmesini sağlarlar. Bu yüzden doğumun gerçekleştiği evre çok önemlidir. Bu evrede meydana gelebilecek anormal bir durum, hem bebeğin hem de annenin sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir. Biyolojik olarak bu evrelerden ibaret olan doğum olayı, doktor, ebe, hemşire gibi kişiler yardımıyla düzgün bir şekilde gerçekleşir ve bebek dünyaya gelir.

Yukarıdaki paragrafta bahsedilen anormallikler az görülen durumlar değildir. Gerek anne vücudundaki anatomik farklılıklar, gerek bebek gelişimindeki aksaklıklar gibi durumlar doğum olayının rutin bir şekilde gerçekleşmesine engel olup, anne ve bebek sağlığı açısından tehlike yaratabilmektedir. Bu risklere karşı modern tıp birçok yöntem geliştirmiştir. Bunların en yaygını ve en çok tercih edileni sezaryen doğumdur. Normal doğumun aksine, doğum sancılarının gelmesi beklenmeden anne bir operasyona alınır ve karnının açılmasıyla bebek anne rahminden çıkarılır. Böylece anormalliklerden kaynaklanan doğum sorunları engellenmiş olur. Sezaryen doğum yönteminin geliştirilmesiyle beraber dünya üzerinde başarılı doğum oranı çok ciddi oranlarda artmış ve gelişen tıbbın en güzel hediyelerinden biri olmuştur.

Sezaryen gibi yapay yollarla gerçekleşen doğumların doğruluğu tartışılsa da mecbur kalındığı takdirde bu yöntemleri uygulamaktan başka çare kalmamaktadır. Ancak, her şey olması gerektiği gibi olduğu sürece, normal doğum tabi ki en sağlıklı ve en uygun yoldur.